Göbeklitepe Tarihi
1985’de Şanlıurfa’da bir toprak sahibi olan Mahmut Yıldız, arazisiyle ilgilenirken bir heykel bulur. Ardından bu heykeli Şanlıurfa Müzesine götürür.
Müze yetkilileri heykelin kireç taşı olduğunu söyleyerek Yıldız’ı evine gönderir. Fakat bulunan heykel müzede kalır.
Aradan yedi yıl geçtikten sonra bir gün, Alman arkeolog ekibi Şanlıurfa Müzesini gezerken bu heykeli fark eder. Böylelikle kazı çalışması yapabilmek için Mahmut Yıldız’dan izin alırlar.
2-3 yıl süren çalışmaların ardından Arkeolog ekibi, bir taşın ucunu keşfeder. Taşı kazdıkça üzerindeki motifleri fark ederler. Böylelikle sırlarla dolu Göbeklitepe’nin keşfedilme serüveni de başlamış olur.
Göbeklitepe kazıları, Göbeklitepe’yi bulan arkeolog Klaus Schmidt önderliğinde 1994 yılında Şanlıurfa’nın Örencik Mahallesinde başladı. Ancak arkeoloğun 2014 yılındaki ölümünün ardından çalışmalar Şanlıurfa Müzesi ve Alman Arkeoloji Enstitüsü işbirliğiyle yürütülüyor.
Göbeklitepe’nin Önemi
İnsanlık tarihinin sıfır noktası ismiyle anılan Göbeklitepe, günümüzden 12 bin yıl öncesine yani Neolitik Çağ’a ait bir yapı. Bilim insanları yapının M.Ö. 10.000’li yıllardan beri var olduğu düşünüyor.
Avcılık ve toplayıcılık yaparak yaşamlarını sürdüren insanların, ağır mimari işçilik gerektiren bu tapınakları inşa etmiş olmaları fikri tüm dünyayı şaşkına çevirdi.
Bunun yanı sıra Göbeklitepe’nin avcı toplayıcı kavimlerin ibadet amacıyla buluştukları bir tapınak olduğu fikri de ağır basıyor. Sit alanında yirmiden fazla tapınak olduğu tahmin edilmesine rağmen günümüzde sadece altısının varlığından haberdarız.
Göbeklitepe tapınakları T şeklinde ve dairesel olarak inşa edilmiş. Sütun sayıları ise 10 ila 12 arasında değişiklik gösteriyor. Bunun yanı sıra sütunların ağırlıkları 40 ve 60 ton arasında değişiyor. Dolayısıyla bu da mimari anlamda oldukça zor bir işçilik anlamına geliyor.
Tapınaklardaki dikkat çeken diğer bir unsur ise duvar resimleri. Örnek olarak duvarlarda yılan, yaban domuzu, boğa gibi hayvan resimlerinin yanında soyut kabartmalar göze çarpıyor.
Göbeklitepe UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde
Göbeklitepe her ne kadar 1995 yılında keşfedilmiş olsa da UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne eklenmesi 2018 yılını buluyor. Diğer yandan Kültür ve Turizm Bakanlığı ise 2019 yılını Göbeklitepe yılı ilan etti.
Yapının, UNESCO’ya girmesi, Netflix’te yer alan Atiye gibi film ve belgesel projelerine konu olmasıyla hem Türkiye’de hem de dünya çapında bilinirliği arttı.
Umarız ki önümüzdeki süreçlerde bu ilgi daha da artar. Böylece dünya çapında daha çok insan bu arkeolojik hazinenin değerinin farkına varır.
Göbeklitepe Nerede? Nasıl Gidilir?
Şimdi gelelim asıl soruya! Ören Yeri, Şanlıurfa şehir merkezinin 15 km uzağında ve Örencik Mahallesinde yer alıyor. Buraya ulaşabilmek için öncelikle araç kullanacaksanız Göbeklitepe şehir merkezinden arabayla yarım saat sürüyor. Göbeklitepe nerede sorusunun cevabını verdik.
Şanlıurfa’ya bağlı Örencik’te bulunan Göbeklitepe’ye toplu taşımayla gidecekseniz eğer 0 numaralı otobüse binebilirsiniz. Otobüsün ücretleri ise tam 8, öğrenci 7 ve indirimli 6 TL şeklinde.
Şanlıurfa GAP Havalimanı’ndan Göbeklitepe’ye Nasıl Gidilir?
Havalimanından Göbeklitepe’ye direkt geçiş yapmak için toplu taşıma aracı bulunmuyor. Göbeklitepe’ye ulaşmak için toplu taşımayı tercih edecekseniz önce Şanlıurfa şehir merkezine gitmelisiniz. Şanlıurfa Havalimanı ile Göbeklitepe arası mesafe yaklaşık 36 kilometre.
Son olarak dilerseniz Havaş yolcu otobüslerini kullanarak Şanlıurfa şehir merkezine ulaşabilirsiniz. Havaş biletleri ise 12 TL.
Göbeklitepe Ziyaret Saatleri 2024
Dünyanın en eski tapınağı olarak bilinen Göbeklitepe’yi ziyaret etmek istiyorsanız müzeye gitmeden önce saatleri kontrol etmelisiniz. Çünkü ziyaret saatleri, yaz ve kış mevsimlerine göre değişiklik gösteriyor.
1 Nisan – 31 Ekim arası ziyaret saatleri
- Açılış saati: 08:00
- Kapanış saati: 18:30
31 Ekim – 1 Nisan arası ziyaret saatleri
- Açılış saati: 08:00
- Kapanış saati: 17:00
Göbeklitepe Giriş Ücreti 2024
Göbeklitepe’yi ziyaret etmek isteyenlerden belirli bir giriş ücreti alınmaktadır. Ancak müze kartınız varsa giriş ücretsizdir. 2024 yılı için Göbeklitepe’nin tam giriş ücreti 450 TL olarak belirlenmiştir. Öğrenci ve öğretmenler ise ücretsiz olarak ziyaret edebilirler.
Göbeklitepe Neden Ziyarete Kapatıldı?
Tarihi mekan restorasyon çalışmaları nedeniyle 2017 yılında birkaç ay süreyle ziyaretçilere kapalıydı. Ancak 1 yıllık restorasyonun ardından Şubat 2018’de yeniden ziyarete açıldı.
Dolayısıyla Göbeklitepe gezisi planlıyorsanız 2024’de artık gönül rahatlığıyla yapıyı ziyaret edebilirsiniz.
Göbeklitepe Belgeseli
Bu gizemli ve tarihi yer hakkında belgesel izlemek isterseniz sizlere iki tane önerebiliriz.
İlki TRT Belgesel’de yayınlanan Gizemli Tarih: Göbeklitepe isimli yapım. İkincisi ise National Geographic’in hazırlamış olduğu Göbeklitepe’nin Gizemi adlı belgesel. Keyifli seyirler dileriz.
Göbeklitepe Gezi Rehberi
Bölgeyi gezmek için takip etmeniz gereken sıralama:
- Kazı alanı koruma altında olduğu için eğer araçla gittiyseniz çok fazla yaklaşmanıza izin yok. Dolayısıyla aracınızı aşağıdaki otoparka park ettikten sonra alanı keşfe çıkabilirsiniz.
- İlk önce kazı alanının hemen yanındaki sergi bölümünden National Geographic’in Göbeklitepe hakkında hazırladığı kısa filmi izleyebilirsiniz.
- Ardından servis araçları sizi eserleri görebileceğiniz noktaya götürüyor. Mesafe çok kısa fakat bu alanda kontrolsüzce yürümek yasak. Servisten indiğinizde yürüyüş platformundan geçerek alana ulaşıyorsunuz.
- Tapınağın etrafını dolaşarak A, B, C ve D bölümleri hakkında bilgi edinebilirsiniz.
- Geziyi bitirdiğinizde geldiğiniz yönün ters noktasından ilerlerseniz tepede bulunan dilek ağacını göreceksiniz. Buradan alanı panoramik olarak da inceleyebilirsiniz.
Bölümlere Ayrılmış Yapılar (A, B, C ve D)
Bu bölüm Neolitik Dönem’e ait olan dairesel yapıları içeriyor. Yapılardan 4’ü ana kazı olarak da isimlendirilen tepenin güneyinde yer alıyor. Turistlerin ziyaret ettikleri ve üzeri dairesel çatıyla örtülmüş olan alan burasıdır.
A yapısında yılan, B yapısında tilki, C yapısında ise yaban domuzu motifini göreceksiniz. Diğer yandan D yapısında ise çeşitliliğin yanı sıra yılan ve kuş motifleri yer alıyor.
Özellikle D yapısı, günümüze kadar ortaya çıkarılan en büyük boyutlu ve iyi korunmuş yapı olma özelliği taşıyor.
Urfa Arkeoloji Müzesi
Urfa Göbeklitepe turları aracılığıyla yalnızca Urfa’yı değil, Mezopotamya’nın bütününü tanıma ve görme fırsatı elde edebilirsiniz.
Bu iki birbirinden önemli ve güzel müze, insanlık tarihine yön veren pek çok eseri bünyesinde barındırıyor. Ayrıca Şanlıurfa Müzesi, Türkiye’nin en büyük müzesi özelliğini taşıyor. Müzede Paleolitik ve Neolitik dönem başta olmak üzere Helenistik, Roma, Bizans ve İslami devirlere ait binlerce eser yer alıyor.
Son olarak Şanlıurfa Müzesi’nde Balıklıgöl Adamı olarak da bilinen dünyanın en eski heykelini görebilirsiniz. Müzeyi müzekart ile haftanın her günü ziyaret edebilirsiniz.
- Açılış Saati: 08:30
- Kapanış Saati: 17:00
- Gişe Kapanış Saati: 16:45
Halepli Bahçe Mozaik Müzesi
Müzede sergilenen mozaikler belediye çalışması sırasında şans eseri ortaya çıkmış. Dünyada ilk kez savaşçı Amazon Kadınları’nın bir mozaik üzerine resmedildiğini burada görebilirsiniz. Ayrıca mozaiklerin üzerinde hayvan figürleri, av sahneleri ve farklı kişiler de bulunuyor.
Haleplibahçe Mozaik Müzesi’ni ziyaret etmek ücretsiz. Ayrıca müzeyi haftanın her günü ziyaret edebilirsiniz.
- Açılış Saati: 08:30
- Kapanış Saati: 17:00
- Gişe Kapanış Saati: 16:45
İki müze de Urfa’nın Eyyübiye Belediyesi sınırlarında ve merkezi konumda bulunuyor. Hatta Balıklıgöl’ün karşısında diyebiliriz.
Günübirlik Göbeklitepe Turu Sonrası Gezilecek Yerler
- Göbeklitepe gezisi sonrasında Harran’ı keşfedebilir ve ardından rotanıza Balıklı Göl (Hali-ül Rahman Gölü) ve Camii’ni ekleyebilirsiniz.
- Tarihi eserleri kadar tarihi çarşıları ile de meşhur olan Şanlıurfa’da, Sipahiler, Hüseyinciler ve Bakırcılar Çarşısı’nı ziyaret edebilirsiniz.
- Gümrük Han’da çay molası verebilirsiniz.
- Bunun yanı sıra dilerseniz bölgede kebap yiyebilir, mırra içebilir, Hasankeyf ve Halfeti’de Tekne Turu yapabilirsiniz.
- Son olarak Sıra Gecesi’ne katılabilirsiniz.
Göbeklitepe Sanal Tur
Eğer dünyanın ilk tapınağı olan Göbeklitepe’ye gidecek vaktiniz veya imkanınız yoksa ören yerini aynı zamanda sanal tur imkanı ile de kolayca gezebilirsiniz. Giriş kapısından başlayıp A Yapısı, B Yapısı, C Yapısı şeklinde sanal bir gezi yapabilirsiniz. Göbeklitepe sanal müzesi ücretsiz değil. Ancak oturduğunuz yerden çok detaylı bir şekilde müzeyi gezmenize olanak veriyor.
Göbeklitepe – Netflix Atiye
Netflix Atiye adlı ikinci orijinal Türk dizisi ile çok büyük ilgi gördü. Atiye dizisi Göbeklitepe’de geçiyor. Anadolu topraklarındaki bir kazı sırasında yapılan keşif, genç bir ressam olan Atiye’nin (Beren Saat) hayatını değiştirip, geçmişine dair sırların peşine düşmesini konu alıyor. Dizi, 27 Aralık 2019 tarihinde ilk bölümünü paylaşmıştı. 8 bölümden oluşan ilk sezonun yayınlandığı dram, gerilim ve fantastik türünde. Ayrıca Netflix’in ikinci Türk orijinal internet dizisi. Yazar Şengül Boybaş’ın Dünyanın Uyanışı adlı eserinden uyarlanmış olduğunu da söylemezsek olmaz.
Atiye başrol oyuncuları: Beren Saat, Mehmet Günsür, Metin Akdülger, Melisa Şenolsun, Civan Canova, Başak Köklükaya, Hazal Türesan. 
Şanlıurfa Otelleri
İnsanlık tarihinin sıfır noktasını keşfetmek için Şanlıurfa’ya geldiyseniz konaklama konusunda endişelenmenize hiç gerek yok. Her bütçeye uygun konaklama imkanı mevcut. Bizde sizler için Şanlıurfa’nın en iyi otellerini derledik:
- El Ruha otel
- Dedeman Şanlıurfa
- Hilton Urfa
- Grand Urfa otel
- Nevali hotel Urfa
- Manici otel Urfa
- Taşkıran Butik Otel
