Dernek nedir ; Kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, ez az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip topluluklardır. (DERNEKLER KANUNU)
Dernekler kanunumuzda; toplam madde sayısı 40 ve 1 adette ek madde mevuttur.
Yukarıda açıklanan şekilde dernek kuruluşunda bulunulabilir. Burada yine Dernekler Kanunu ve Dernekler Yönetmenliğine göre işlemler yapılır.
Öncelikle en az yedi gerçek veya tüzel kişi bir araya gelip, dernek tüzüğü hazırlamalıdır. Bunun için dernek esas faaliyetleri belirlenerek tüzüğe yazılması gerekir. Yine tüzükte kanun gereği yazılması gereken genel kurul toplantı zamanları, genel kurul toplantı çağrı usulleri, toplantı nisabı (toplantıda en az bulunması gereken kişi), üye aidatları ve yönetim kurulları gibi maddeler yazılır. Dernek bildirimi, derneğin bulunduğu yerin mülki amirliğine (İllerde Valilik ve İlçelerde Kaymakamlık) verilir. Mülki Amirlik gerekli incelemeyi yaptıktan sonra uygunluk yazısını dernek yönetimine bildirir. Bu bildirimin alınmasında sonra 6 (altı) ay içinde dernek, kuruluş genel kurulunu yapmak ve ilgili organlarını (Yönetim Kurulları) oluşturmak zorundadır. Ayrıca, tutulması gereken defter ve belgeler derneği bağlı bulunduğu Mülki Amirliği veya Noterliklerde tasdik ettirilmesi zorunludur. Derneğin uyması gereken yönetmenlik ve diğer tüm maddelere uyulması zorunludur. Dernekler Yönetmenliği 14. Bölüm ve 106 ana madde ile 5 Geçici maddeden ibarettir.
Burayı kadar DERNEK ile ilgili ön bilgi sunulmuştur. Asıl konumuz ise Dernek tüzüğündeki maddelerden biri olan AİDATLAR hakkında bilgilendirmedir.
Dernekler, dernek tüzüğünde belirtilmesi şartı ile dernek üyelerinden giriş ücreti hem de yıllık dernek aidatı talep edilir. Bu konu Medeni Kanunun 70. Maddesinde ve Dernekler Kanunun “DERNEK TÜZÜĞÜ” başlıklı 4. Maddesinin (h) bendinde düzenlenmiştir. Medeni Kanunun ödenti verme borcu başlıklı 70. Maddesi şöyledir. “MADDE 70- Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. “
Dernekler kanununun 4. Maddesine göre ; Her derneğin bir tüzüğü bulunur. Bu tüzükte aşağıda gösterilen hususların belirtilmesi zorunludur.
- “Üyelerin ödeyecekleri giriş ve yıllık aidat miktarlarının belirlenme şekli”
Bu hükümden de anlaşılacağı üzere hem giriş aidatı ve hem de üyelik aidatı alınması mümkündür. Ancak bu konuda tüzükteki bir düzenlemeyle bu konuda hangi organın yetkili olduğu belirtilmelidir. Örneğin; “Giriş ve yıllık aidat miktarları Yönetim Kurulu tarafından belirlenir” gibi.
Giriş ve yıllık aidat miktarlarına ilişkin kısıtlayıcı bir hüküm bulunmamaktadır. Bu aidatların miktarı yetki verilen organ tarafından serbestçe belirlenir. Yönetim Kurulunun bu konuda alacağı karara karşı Genel Kurulda itiraz edilebilmektedir.
Tüm yukarıda anlatıldığı gibi dernekler kanun ile kurulup yazılı tüzüğü ile yönetilen kurumlardır. Derneğin yönetilmesi yine hazırlanmış olan tüzük ile yönetildiği gibi Dernekler Kanunun ve Medeni Kanun hükümlerine göre hareket etmek gerekir. Ülkemizde ve yöremizde bulunan Dernekler de kurumsal yapılarını yeniden gözden geçirip belirlenen kanunlar çerçevesinde hareket etmeleri gerektiği kanaatindeyim.
YUSUF ZİYA ŞERİFOĞLU – S.M. MALİ MÜŞAVİR
