Zamanda yolculuk: Urfa’nın tarihi yerleri
Göbeklitepe
Şanlıurfa gezilecek tarihi yerler listesi söz konusuysa bu listenin en başında Göbeklitepe yer alıyor. Tarihin derinliklerine yolculuk derken kastettiğimiz yer tam olarak burası hatta! Urfa şehir merkezine yaklaşık 18 km mesafedeki Örencik Köyü yakınlarında yer alan Göbeklitepe, insanlık tarihinin sıfır noktası olarak bilinmesiyle son yıllarda büyük bir ilgi çekiyor. Zira 12.000 yıllık tarihi ve dünyanın bilinen en eski tapınağı olması insanlık tarihine ışık tutuyor. Hemen bir Şanlıurfa uçak bileti alıp Göbeklitepe’yi ziyaret etmek istiyorsanız Şanlıurfa GAP Havalimanı’na indikten sonra araç kiralayıp ya da taksiye binip bölgeye ulaşabilirsiniz.
“5 soruda Göbeklitepe” içeriğimizi okuyarak bu eşsiz yerle ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz!
Şanlıurfa Kalesi
Urfa’da tarihi yerler gerçekten çok fazla ve her birinin gezilmesi görülmesi gerekiyor. Yapımı tahmini olarak M.Ö.6. ve 11.yy’a dayanan Şanlıurfa Kalesi de görkemli duruşuyla tam anlamıyla tarihi yaşatan bir yapı. Urfa seyahatiniz sırasında şehir merkezinde yer alan kaleye çıkıp surlarından muhteşem Şanlıurfa manzarasına şahit olabilirsiniz.
Halfeti
Şanlıurfa’nın en meşhur yerlerini keşfederken pusulamızın oku, şehrin batı tarafını gösteriyor. Yani Halfeti’yi! Halfeti; özgün taş mimarisi, siyah gülleri ve doğal güzellikleriyle Urfa tarihi yerler içinde çok değerli bir konumda. “Karagül Diyarı” olarak da ünlenen 3000 yıllık bu ilginç ilçe, Fırat Nehri kenarında bulunuyor. Tam anlamıyla bir saklı cennet olan bölge, Eski ve Yeni Halfeti olarak ikiye ayrılmış durumda. Turistler tarafından ilgi gören taraf ise Eski Halfeti olarak adlandırılan kısım.
Halfeti aynı zamanda 2013 yılında Cittaslow Uluslararası Koordinasyon Komitesi tarafından “sakin şehir” ağına dahil ediliyor. Bu sessiz sakin ama bir o kadar da ilginç ilçeye gezi yaptığınızda tekne turları sayesinde kentin sular altında kalan bölümünü de görebilir, Ulu Cami’nin suyu delip geçen minaresinin fotoğraflarını çekebilirsiniz. Ayrıca Halfeti ve Şanlıurfa Gap Havalimanı arasındaki uzaklık yaklaşık 138 km. Buradan Şanlıurfa şehir merkezine giden havalimanı servislerine binmeniz mümkün. Merkeze ulaştıktan sonra da Halfeti’ye giden otobüs veya minibüsleri kullanabilirsiniz. Toplu taşıma kullanmadan ilçeye gitmek istediğiniz takdirde de araç kiralama ya da taksi gibi seçenekleri gözden geçirmenizi öneririz.
Rizvaniye Camii
Seyahatimize, Urfa tarihine tanıklık eden yapılardan bir diğeriyle devam ediyoruz! Balıklıgöl’ün hemen kuzey kenarında bulunan Rizvaniye Camii, 1736 yılında Osman İmparatorluğu Rakka Valisi Rıdvan Ahmet Paşa tarafından yaptırılıyor. Mihraba paralel ve üç kubbeli olarak yapılan camii, oldukça özgün bir giriş kapısına sahip. Yapının en ilgi çeken kısımlarından olan giriş kapısı, çivi kullanılmadan geçme ve kakma yöntemleri kullanılarak yapılmış. Ayrıca kapının üstünde bulunan bitki motifleri ve geometrik desenler de yapıyı oldukça estetik bir hale getiriyor. Giriş kapısını gördükten sonra Rizvaniye Cami’nin Balıklıgöl tarafına açılan yemyeşil avlusunda vakit geçirmenizi tavsiye ederiz.
Rizvaniye Cami’yi ziyaret etmek için Şanlıurfa il merkezinden Balıklıgöl tarafına giden toplu taşıma araçlarına binebilir ya da taksi kullanabilirsiniz.
Eyyüp Peygamber Makamı
Urfa için boşuna “peygamberler diyarı” demiyorlar! Bu duruma en güzel kanıt ise peygamberlerin hikâyelerine ev sahipliği yapan mekânların hayli çok olması. Urfa seyahatinizde ziyaret edebileceğiniz Eyyüp Peygamber Makamı da tam olarak öyle bir adres!
Çok sabırlı olmasıyla bilinen Hz. Eyyüp’ün cüzzam hastalığına yakalanıp eşiyle beraber inzivaya çekildiği mağaranın yer aldığı makam, inanç turizmi açısından çok önemli bir yere sahip.
Halil-Ür Rahman Camii
Halil-Ür Rahman Gölü’nün güneybatısında kalan camii, Urfa’da gezilecek tarihi yerlerin başında geliyor. Hatta burası klasik bir camiden öte, içinde; medrese, mezarlık ve Hz. İbrahim’in ateşe atıldığında düştüğü makamdan meydana gelen bir külliye. Urfa seyahatiniz sırasında mimarisi ve mistik atmosferiyle birçok turist çeken ibadethaneyi görmeye vakit ayırmanızı tavsiye ederiz. Şanlıurfa şehir merkezine çok yakın bir konumda olan camiye taksi ya da minibüsle kolayca ulaşabilirsiniz.
Mevlid-i Halil Camii
Balıklıgöl civarında bulunan Mevlid-i Halil Cami’nin Urfa’nın tarihi yerleri içinde özel bir yere sahip. Çünkü Dergâh Platosu içinde bulunan ibadethanenin yakınlarında Hz. İbrahim’in doğduğuna inanılıyor. Tarihsel olarak pek çok evre geçiren yapı, son olarak Osmanlı döneminde cami olarak inşa ediliyor. Şehir merkezine ortalama 10 dakika mesafede yer alan camiye taksi veya toplu taşımayla rahatlıkla gidebilirsiniz.
Gastronomi şöleni: Urfa’nın meşhur yemekleri
İçli köfte ve çiğ köfte
Şanlıurfa, hemen hemen herkesin bayıldığı içli köfte ve çiğ köftenin diyarı! Urfa usulü içli köfte için öncelikle kıymalı, bol baharatlı ve cevizli bir harç hazırlanır. Daha sonra suyla yoğurulan bulgur, kıyma ve soğanla birleştirilerek ceviz büyüklüğünde köfteler oluşturulur. Daha sonra işaret parmağıyla oyularak iç harç ile doldurup bol suda haşlanır ya da kızgın yağa atılır. Her iki pişirme tekniğinde de inanılmaz bir lezzet ortaya çıkar!
Konsept ya da mevsim fark etmeden sofraların en sevilen yiyeceklerinden olan çiğ köfte de Urfa’nın oldukça iddialı olduğu bir lezzet. Güneydoğu Anadolu yöresinde genel olarak yapılsa bile Şanlıurfa’daki çiğ köftenin tadı ayrı! Temel olarak; bulgur, isot, baharatlar, kıyılmış et, salça, soğan ve maydanozun tavana atıldığında yapışacak kıvama gelene kadar yoğrulan çiğ köfte günümüzde etsiz olarak da yapılıyor.
Urfa kebabı
Şanlıurfa’nın simgesi haline gelmiş nefis Urfa kebap, tüm Anadolu coğrafyası için de kültürel bir miras. Sadece Urfa’da değil, Türkiye’nin pek çok şehrindeki kebapçılarda bile en çok söylenen kebap çeşitlerden biri olan Urfa kebap, zırhta çekilmiş ve baharatlarla harmanlanmış lezzetli bir etten oluşur. Çok karıştırılsa da Adana kebaptan temel farkı da daha az acılı olmasıdır. Yanında; lavaş, közlenmiş biber ve sumaklı soğan ikram edilir. Bu lezzeti asıl yeri olan Şanlıurfa’da mutlaka tatmalısınız!
Tepsi kebabı
Şimdi Şanlıurfa’nın bir diğer efsanevi lezzetine geçiyoruz. Patlıcanların üç parmak kalınlığında kesilip etlerle sıralı bir şekilde tepside pişirilmesiyle oluşan tepsi kebabı, Urfa’da çok seviliyor. Domates ve biberlerle süslenen tepsi kebabını lavaş ekmeğinin arasına patlıcanların kabuklarını sıyırarak koyup yemeniz gerekir!
Urfa’nın doğal güzellikleri
Balıklıgöl
Şanlıurfa şehir merkezinin güneybatısında kalan Hz. İbrahim’in ateşe atıldığında düştüğü yer olarak bilinen Balıklıgöl, çevresindeki tarihi yapılarla birlikte şehrin en çok ziyaret edilen noktalarından. Gölün içinde birçok efsaneye konulan balıklar bulunur ve bunlar yöre halkı tarafından kutsal sayılıp yenilmez. Ayrıca gezinizi zenginleştirmek için Balıklıgöl Platosu’nda yer alan Şanlıurfa Arkeoloji ve Mozaik Müzesi’ni de ziyaret etmenizi öneririz.
Balıklıgöl, Urfa şehir merkezine yaklaşık 30 km uzaklıkta bulunur. Şehir merkezinden buraya gelmek için taksi ya da toplu taşıma kullanabilirsiniz.
Şanlıurfa kültürü ve el sanatları
Şanlıurfa Gümrük Hanı
Şanlıurfa’nın özgün mimarisini ve kültürünü en açık şekilde görebileceğiniz yerlerden biri olan Gümrük Hanı, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılmış ve günümüzde de canlılığını koruyor. Balıklıgöl Platosu civarında bulunan iki katlı Gümrük Hanı, Urfa kesme taşından yapılmış oldukça güzel bir mimariye sahip. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde “Yetmiş Hanı” olarak anılan yer, Osmanlı’nın en önemli ticari merkezlerinden biriymiş. Urfa mimarisinin ve kültürünün sembol yapılarından biri olan Gümrük Hanı’nı, Balıklıgöl tarafını görmeye gittiğinizde mutlaka görmenizi ve buranın bahçesinde çay içmenizi öneririz!
Çulhacılık
Şanlıurfa’da hala nesilden nesile devam eden birçok el sanatı var. Çulhacılık yani bez dokuma sanatı da bunlardan biri. Yine Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde geçen bilgiye göre eski zamanlardan bu yana Urfa’daki pamuk ipliğinden oldukça sağlam bezlerin üretildiği biliniyor.
Bakırcılık
Şanlıurfa köylerinde yapılan arkeolojik kazılarda Kalkolitik Çağ’a ait bakır kaplar, ok ve mızrakların bulunduğu biliniyor. Çok eski zamanlar çeşitli değişimlere uğrayarak günümüze kadar bakırcılık sanatı, Urfa’daki meşhur Bakırcılar Çarşısı’nda halen varlığını sürdürüyor. Bakırcılar Çarşısı’nda gezintiye çıktığınızda buradan ev gereçleri, bakır süs eşyaları ve hediyelikler satın alabilirsiniz.