Kars, tarihin derinliklerinden doğanın muhteşem güzelliklerine kadar birçok zenginliği bünyesinde barındırıyor. Bu şehirde her köşe başında yeni bir keşif sizi bekliyor. Eğer Kars'ı ziyaret etmeyi planlıyorsanız, rotanızı belirlemeden önce mutlaka bu listedeki en iyi 10 yeri gözden geçirin. İşte size Kars'ta gidilecek en muhteşem 10 yer!
Kars Hakkında
Kars, Türkiye'nin yüksek rakımlı illerinden biri olan ve merkezi konumunda bulunan bir şehirdir. Şehir merkeziyle birlikte nüfusu 100 bini aşan, 23 mahalle ve 72 köyü içeren bir yerleşim bölgesidir. Burada farklı etnik gruplardan insanların bir arada yaşadığı çok kültürlü bir yapı mevcuttur. Kültür ve Turizm Bakanlığının 2023 Turizm Stratejisi Eylem Planı'na dahil edilen 15 il merkezinden biridir. Bu plan çerçevesinde, Kars'ın "Kültür Turizmi Geliştirilecek Marka Kentler" arasında yer alması ve turizm potansiyelini artırması hedeflenmektedir.
Kars, tarihsel olarak Bagratlı Krallığı ve Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti'nin başkenti olarak hizmet vermiş sınırlarla çevrili bir şehirdir. Bu özelliğiyle, başka bir ülkeye başkentlik yapmış ender şehirlerden biridir.
Kafkasya'ya giden yolların kavşağında bulunan Kars, Kafkas Üniversitesi'nin kurulmasıyla önemli bir gelişme göstermiş ve zamanla öğrenci şehri haline gelmiştir. Ayrıca, şehir merkezine yaklaşık altı kilometre mesafede bulunan bir havalimanı sayesinde bölgenin ulaşım ağına önemli bir katkı sağlamaktadır. Kara ve demiryolu ağlarıyla da diğer yerleşim bölgelerine ulaşım oldukça kolaydır. Şehirde 2004 yılından beri Azerbaycan Başkonsolosluğu bulunmaktadır, bu da bölgedeki uluslararası ilişkilerin önemli bir göstergesidir.
Kars' Nasıl Gidilir?
Kars'a uçakla gitmeyi planlıyorsanız, en yakın havalimanı Kars Harakani Havalimanı'dır. Bu havalimanı Kars merkeze arabayla yaklaşık 20 dakika uzaklıkta bulunmaktadır. Uçak bileti satın almadan önce, farklı havayolu şirketlerinin fiyatlarını karşılaştırmanızı öneririz.
Eğer Kars'a kış aylarında ziyaret planlıyorsanız, büyük ihtimalle Sarıkamış Kayak Merkezi'ni görmek istiyorsunuz demektir. Bu nedenle, en çok karın olduğu zaman dilimini hedeflemelisiniz. Buraya Aralık başından Nisan başına kadar, yani yılın 5 ayı boyunca berrak kristal kar yağıyor. Ancak Aralık veya Mart sonlarına bir kayak tatili planlıyorsanız, otel rezervasyonu yapmadan önce kar durumunu mutlaka kontrol etmelisiniz. Zira o sezon erken kar yağmış olabilir veya henüz başlamamış olabilir. Bahar veya yaz aylarında ziyaret ederseniz ise, sizi muhteşem yeşil bir doğa manzarası karşılayacak.
Kars'ta ne yenir?
Tandırda Hazırlanan Kaz: Kars'ın İncisi
Kars'ın meşhur lezzeti, tandırda pişirilen kazdır. Bu yöresel zengin lezzetin tadını çıkarmaktan mutluluk duyarız. İçi yumuşacık, aroması enfes ve neredeyse rüya gibi bir et sunar. Üstelik, sağlıklı olması da cabası! Kazlar önce kesilir ve bir süre güneşte kurutulduktan sonra tandırda pişirilir.
Muhteşem Eşlikçi: Kaz Suyunda Bulgur
Haşlanmış bulgur, tandırın en altına serilir. Üzerine asılan kaz, incecik bulgurun üzerine damlayarak, pilav da kaz suyunda demlenir. Hangi yemeğin yanına gelirse gelsin, onun lezzetini zirveye çıkaran mükemmel bir garnitürdür. Geleneksel olarak kazla birlikte sunulsa da, bir de çoban kavurmasıyla denemenizi tavsiye ederiz.
Tatlandırıcı Lezzet: Hoşaf
İlk lokmayı aldığınızda büyülenirsiniz, ancak sonraki lokmalarda tadı alışırsınız. Bu lezzetinizi kaybetmemek ve her lokmada tamamen kazın tadını yaşamak için arada bir kaşık hoşaf almak önemlidir. Ağız tadınızı sıfırlar ve hafif tatlı bir tat sunar. Kars'ın meşhur kızılcık hoşafı olduğu kadar, elma ve erik hoşafını da bulmak daha kolaydır.
Hangel: Soğanın Başrolde Olduğu Eşsiz Bir Yemek
Hangel, basitçe ifade etmek gerekirse, et içermeyen bir mantı çeşididir. Soğan, bu nadir yemekte figüran değil, başrol oynar. Bu yemeğin savaş zamanlarında, ete ulaşmanın zor olduğu dönemlerde ortaya çıktığı söylenir. Yumurtalı hamur kaynatılır ve üzerine kavrulmuş soğan eklenir. Artık kıtlık olmadığı için, bolca tereyağı da eklenir.
Kars'ta gidilecek en iyi 10 yer...
1) Çıldır Gölü
Hakkında;
Çıldır Gölü, Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Ardahan ve Kars illerinin sınırları içinde yer alır. Bu göl, 123 kilometrekarelik bir alanı kaplayarak bölgenin en büyük tatlı su gölü ve ikinci en büyük gölüdür. Deniz seviyesinden 1959 metre yükseklikte bulunan gölün en derin noktası 42 metre derinliğindedir ve çevresi yaklaşık olarak 60 kilometredir. Çıldır Gölü, doğal bir set gölü olup lâv akıntısı ve moloz mahrutunun birlikte oluşturduğu bir yapıya sahiptir. Göl, birçok dere ve pınardan beslenir ve tek çıkışı Ermenistan sınırındaki Arpaçay kolu olan Telek Çayı'dır. En büyük adası, Akçakale harabelerinin yanında bulunmaktadır. Göl çevresindeki bitki örtüsü sınırlı olsa da, çevrede yoğun bir hayvancılık faaliyeti gözlenmektedir.
Balıkçılık, bölge halkı için yılın dört mevsiminde önemli bir ekonomik faaliyettir. Özellikle kış aylarında buz tutan gölde balık avcılığı yaygın bir uygulamadır. En sık avlanan balık türü sazan olup, kurak dönemlerde göl seviyesinin düşmesi sazlık alanlarının azalmasına neden olmaktadır. Ancak denetimsiz avlanma, balık stoklarını olumsuz etkilemektedir.
Göl çevresinde sadece kuzeybatıda sedd ile ayrılmış sulak alanlar bulunur. Genel olarak göl çevresi mera niteliğindedir ve bölgenin sert iklim koşulları tarım için uygun değildir. Gölü beslemek amacıyla yapılan tünellerin diğer havzalardan gelen kirlilik yükünü artırması ve önemli çayırlıkların kurumasına neden olması muhtemeldir. Tarımsal kimyasalların bilinçsizce kullanımı da göl üzerinde olumsuz etkilere yol açmaktadır.
Kontrolsüz avlanma, erozyon ve yüksek besin girdisi gibi faktörler Çıldır Gölü'nü tehdit etmektedir. Gölde belirgin bir kirlilik olmasa da, evsel atıkların artması dikkat çekicidir. İnsan faaliyetlerinin artması, adalardaki türleri olumsuz etkileyebilir. Turizmin artmasıyla birlikte göl çevresindeki insan baskısı artmış ve turistik tesislerin inşası başlamıştır. Bu nedenle, göl ve çevresindeki ekosistemi korumak için atılacak adımların ciddi bir şekilde gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Nasıl Gidilir?
Çıldır Gölü, şehir merkezine yaklaşık 44 kilometre uzaklıkta konumlanıyor. Kars'a olan mesafe ise 123 kilometre. Bu yolculuk genellikle yaklaşık bir buçuk saat sürüyor. Ardahan ile Çıldır Gölü arası ise ortalama 58 kilometre. Bu güzergahı takip etmek ise keyifli bir 54 dakikalık yolculuk gerektiriyor. Göl'e ulaşım için seçenekler arasında şehirlerarası otobüs, kendi aracınız, uçak veya son dönemlerin popüler seçeneklerinden biri olan Doğu Ekspresi bulunuyor. Şehir merkezinden özel araçla 40-45 dakikada Göl'e ulaşmak mümkün. Özel aracı olmayanlar için ise toplu taşıma veya araç kiralama seçenekleri değerlendirilebilir.
2) Kars Kalesi
Hakkında;
Yazıtta belirtilen bilgiye göre, Saltuklu Beyliği döneminde Sultan Melik İzzeddin'in buyruğuyla vezir Firuz Akay tarafından 1152'de yapılmıştır. Timur tarafından 1386'da yıkılan kale, III. Murad'ın emriyle 1579'da Lala Mustafa Paşa tarafından yeniden inşa edilmiştir. Yazıtın yazılmasından 27 yıl sonra, 1606'da İran Şahı I. Abbas tarafından yıkılmış, ancak 1616 ve 1636'da onarılmış ve yeniden düzenlenmiştir. 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 savaşı sırasında hasar gören kale onarıldı ve günümüzdeki şekline kavuştu.
Nasıl Gidilir?
Kars Kalesi'ne ulaşım oldukça basittir. Kale, Kars şehir merkezinde bulunmaktadır. Sadece Kars il merkezine gelmeniz gerekmektedir. Merkezden arabayla 5 dakika içinde veya yürüyerek 15-20 dakika içinde ulaşabilirsiniz. Kaleye ulaşmak için Kümbet Camii'nin yanındaki dik merdivenlerden çıkmanız yeterlidir. Kars Kalesi'ne giriş ücretsizdir.
3) Taş Köprü
Hakkında;
Taşköprü, Kars şehir merkezinin kuzeybatısında konumlanmış ve Kars Kalesi'nin hemen güneyinde, Kars Nehri üzerinde üç kemerli bir taş köprüdür. Köprü, 53,5 metre uzunluğunda ve 8,40 metre genişliğindedir.
1579 yılında Sultan III. Murad'ın sadrazamı olan Lala Mustafa Paşa'nın Kars'taki çalışma programı çerçevesinde kesme taştan bazalt bloklardan inşa edilmiştir. İlk yapıldığı zamanlarında kullanım amacına hizmet etmiş ancak daha sonra bir sel felaketi sonucunda zarar görmüştür. Ancak, 1719 (bazı kayıtlara göre 1725) yılında Kars'ın ileri gelenlerinden Karahanoğlu Hacı Ebubekir Bey tarafından yeniden yapılmıştır. 2013 yılında ise Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.
Nasıl Gidilir?
Kars'ın merkezinde yer alan Taş Köprü, Sukapı Mahallesi'ni Erzurum Caddesi ve Mimar Oktay Ekinci Caddesi ile birleştiriyor. Kars Çayı'nın dere içi mahallesine akan bölümünde, Kale İçi Mahallesi ile Sukapı Mahallesi arasında yer alıyor. Kars Kalesi'ne yakın bir konumda bulunması, bu köprünün ilgi görmesini sağlıyor.
4) Ebul Hasan-ı Harakani Türbesi
Hakkında;
Bugün Kars'ın Merkez Kaleçi mahallesinde bulunan Evliya Camii külliyesi içindeki Ebul Hasan Harakani Türbesi, Kars'ın Alpaslan tarafından fethedilmesinden 31 yıl sonra, 1033 yılında şehit olduğu tarihte inşa edilmiştir. Zaman içinde çeşitli değişikliklere uğrayan türbe, günümüze kadar gelmiştir. Başlangıçta Evliya Camii bahçesinde tüf taşından basit bir yapı olan türbe, 1998 yılında caminin restorasyonu sırasında daha modern bir görünüm kazanmıştır. Restorasyon kapsamında, türbenin basit duvarları kaldırılarak Ebul Hasan'ın sandukası ahşap bir çerçeveye yerleştirilmiş ve kabrin bulunduğu alana kubbeli bir şadırvan eklenmiştir. Türbenin giriş kapısındaki 1617 tarihli Osmanlıca kitabe, kubbeli şadırvanın girişine aslına uygun olarak yeniden yerleştirilmiştir. Kitabe, Mehmet DERVİŞ Paşa tarafından Hicri 1026 Miladi 1617 tarihinde yaptırılmış olup, "Hak nasip etti yapıldı merkad-i nevgülzar. Ebul Hasan Harakani şeyhi yattuğu bu yerdir" anlamına gelmektedir.
Evliya Camii külliyesindeki kubbeli şadırvanın çevresinde, Ebul Hasan Harakani'ye ait türbe ile birlikte 21 adet daha mezar bulunmaktadır. Bu mezarlardan biri, 1767 yılına ait olup Kars Beylerbeyi Kethüda Mehmet Paşa'ya aittir ve Kars'ta tek kavuklu mezardır. Diğer bir mezar ise 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sonrası döneme ait olup, o dönemde şehirdeki Ermeni ve Rus baskılarına karşı mücadele veren Evliya Camii'nin imamı Hafız Kurban Efendi'ye aittir.
Ebul Hasan Harakani Türbesi ve Evliya Camii külliyesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün mülkiyetindedir ve Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıkların Koruma Bölge Kurulu tarafından 09.05.1990 tarih ve 227 sayılı kararla koruma altına alınmıştır.
Nasıl Gidilir?
Kars Merkez'de Kaleiçi'nin kalbinde yer alır. Hem yürüyerek hem de araçla kolaylıkla erişilebilir. Kars Kalesi'ne yakın bir konumdadır.
5) Kümbet Cami
Hakkında;
Kars'ta bulunan Havariler Kilisesi ya da Kümbet Camii, tarihi bir yapıdır ve kökeni 10. yüzyıla dayanır. Bu yapı, ilk olarak Ermeni Bagratuni Krallığı döneminde inşa edilmiş ve zamanla bölgedeki farklı kültürlere hizmet etmiştir. Kral Abas'ın emriyle yapılan kilise, sadece ibadet için değil, aynı zamanda 12 Havari'nin anısına da bir mekân olarak yapılmıştır.
1064 yılında Müslüman hakimiyetine geçen bölgede, kilise camiye dönüştürülmüş ve Kümbet Camii adını almıştır. Daha sonra Rusların kontrolüne geçtiğinde Ortodoks kilisesine dönüştürülmüş, ancak 1918'de Türk yönetimi altına girdiğinde tekrar cami olarak kullanılmıştır. 1964 yılında müzeye dönüştürülen yapı, Kars'ta yapılan arkeolojik çalışmalardan elde edilen eserlerin sergilendiği bir yer haline getirilmiştir. 1981 yılına kadar müze olarak hizmet veren yapı, 1993 yılından itibaren tekrar cami olarak kullanılmaktadır.
Mimari olarak, yapı dört nişle genişleyen dik açılara sahiptir ve konik bir kubbesi vardır. Kubbenin altındaki nişler, içte yuvarlak ve dışta beş köşelidir. Ana giriş batıya, ek olarak güney ve kuzey taraflara ikişer giriş kapısı bulunmaktadır. Apsis yarım daire şeklindedir ve 12 metre çapındaki kubbe altındaki ana mekânı aydınlatmak için 8 ince uzun tonoz kemerli pencere bulunmaktadır. Yapı, Ermeni kiliselerinin karakteristik özelliklerini taşıyan düzgün kesme bazalt taşından inşa edilmiştir.
Nasıl Gidilir?
Şehir merkezinde bulunan Kümbet Cami, hemen Kars Kalesi'nin aşşağısında yer almaktadır. Cami, Kars şehir merkezinde bulunmaktadır. Sadece Kars il merkezine gelmeniz gerekmektedir. Merkezden arabayla 5 dakika içinde veya yürüyerek 15-20 dakika içinde ulaşabilirsiniz İkisini de aynı zamanda ziyaret edebilirsiniz.
6) Namık Kemal Evi
Hakkında;
1853-1854 yıllarında Namık Kemal'in çocukluğunu geçirdiği yer, vatan şairinin doğduğu evdir. Kars çayının kıyısında, Kars Kalesi'nin yakınında bulunan bu ev, günümüzde restore edilmiş ve sergi alanı olarak hizmet vermektedir. Ayrıca, "Aşıklar Evi" olarak da bilinir.
Topçuoğlu Hamamı'nın hemen yanında, Namık Kemal'in dedesiyle birlikte yaşadığı ev bulunmaktadır. Namık Kemal, babasının çok küçük yaşta vefat etmesi üzerine, 7 ila 14 yaşları arasında burada dedesiyle yaşamıştır. Çünkü dedesi, o dönemde Kars valisiymiş ve bu ev de vali konutu olarak kullanılmıştır. Zamanla terk edilmiş bir hal alan konak, 2011 yılında UNESCO'nun desteğiyle kültür evine dönüştürülmüş ve burada Aşık atışmalarını izleyebileceğiniz etkileyici bir mekana dönüşmüştür.
Nasıl Gidilir?
Namık Kemal Kültür Evi, Kars'ın merkezinde, Kaleiçi Mahallesi'nde, Erzurum Caddesi'nde bulunmaktadır. Kars Merkez'e ulaştıktan sonra yürüyerek gelebilirsiniz.
7) Kars Müzesi
Hakkında;
1959 yılında temelleri atılan Kars Müzesi, günümüzdeki konumuna 1980 yılında taşınmıştır. Müzenin arkeoloji bölümünde, Paleolitik, Neolitik, Kalkolitik, Erken Tunç ve Demir Çağları ile Urartu, Roma, Bizans, Orta Çağ Beylikleri, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserler, kronolojik bir düzenlemeyle sergilenmektedir. Bu koleksiyonda metal eserler, taş heykeller, antik sikkeler, tahıl depolama kapları ve hatta dinozor fosilleri gibi çeşitli buluntular bulunmaktadır.
Müzenin etnografya alanında ise, 18 ve 19. yüzyıllarda Kars ve çevresinde yaşamış insanların sosyal, kültürel, ekonomik ve askeri hayatlarına ışık tutan bir koleksiyon yer almaktadır. Dokuma halılar, gümüş kemerler, el yazması kitaplar, mutfak eşyaları ve süs eşyaları gibi öğeler, bu bölümde ziyaretçilerle buluşmaktadır.
Müzenin bahçesinde ise Akkoyunlu, Karakoyunlu, Ermeni ve Gürcü dönemlerine ait hayvan motifli mezar taşları ve çeşitli mimari yapı kalıntıları sergilenmektedir.
Kars Müzesi, bölgesel bir müze olduğundan, koleksiyonunda bulunan eserler genellikle Kars, Ardahan, Ağrı ve Iğdır illerinde bulunan taşınabilir kültürel miraslarla sınırlıdır. Arkeolojik eserler genellikle Ani Ören Yeri'nde gerçekleştirilen kazılardan veya bölgedeki arazi araştırmalarından elde edilmiştir. Etnografik eserler ise, genellikle Kars, Ardahan, Ağrı ve Iğdır illerinden satın alınarak müzeye katılmıştır.
Nasıl Gidilir?
- Kars Müzesi'ne, dolmuş, taksi ve kişisel araçlarla kolayca ulaşabilirsiniz. Eğer isterseniz, merkeze yürüme mesafesinde bulunmaktadır.
- Girişi ücretsiz olan bu müze pazartesi günleri dışında açıktır.
8) Cheltikov Hotel
Hakkında;
Hotel Cheltikov, Baltık mimarisinin izlerini taşıyan ve 130 yıllık bir geçmişe ev sahipliği yaparak Kars'ın tarih kokan Serhat Şehri'nde öne çıkan bir yapıdır. Aynı zamanda bu bina, şehrin ilk Konservatuvarı olarak da hizmet vermiştir. Tarihin derinliklerinden gelen nostaljik dokusuyla birlikte modern öğeleri de bünyesinde barındırarak günümüzdeki görkemli halini almıştır.
Otelimiz, Kars Kalesi'ne, Bedesten Bölgesi'ne ve diğer tarihi mekanlara sadece 10 dakikalık yürüme mesafesinde bulunmaktadır. Konuklarımızın konforu ve memnuniyeti için çeşitli olanaklar sunmaktayız. Bunlar arasında yöresel lezzetleriyle dikkat çeken alakart restoran, toplantı salonu, keyifli bahçe ve gizemli mahzen bulunmaktadır.
Rus Cheltikov Ailesi, 1877 yılında Kars'a yerleşmiş ve 1894 yılında kendi konutları olarak bugünkü Hotel Cheltikov'un temellerini atmıştır. Baltık mimarisiyle örülü bu göz alıcı yapı, ailenin 1896 yılına kadar yaşadığı mekân olmuştur.
Nasıl Gidilir?
Fethiye Camii'ne yalnızca 1 km uzaklıkta yer alan 5 yıldızlı Cheltikov Hotel Kars, misafirlerine ücretsiz özel otopark ve tesis genelinde WiFi erişimi sunmaktadır. Kars Kalesi'ne birkaç adım mesafede bulunan otel, Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konağı ve Sanat Galerisi'ne yaklaşık 800 metre uzaklıktadır.
Konaklama tesisi, Kars şehir merkezinden 1 km, Kars Havalimanı'ndan ise 10 km uzaklıkta konumlanmıştır. Pazar'a olan mesafe 196 km'dir ve Havariler Müzesi de otelin yakınındadır. Cheltikov Hotel, Kars Müzesi'ne kısa bir sürüş mesafesinde bulunmaktadır. Ayrıca, Ani 9 ve 11 otobüs durağına sadece 10 dakikalık yürüme mesafesindedir.
9) Eski Rus Konsolosluğu
Hakkında;
Ruslar tarafından Hollandalı mimarlara yaptırılan bu özel yapılar, çoğunlukla günümüzde konut olarak hizmet vermektedir. Eski konsolosluk binası da bu örneklerden biridir. Yüksek pencereleri, iki farklı ton bazalt taştan oluşan dış cephesi ve ünlü süslü demir balkonuyla, Kars'ın en etkileyici mimari yapılarından biri olarak öne çıkıyor.
Nasıl Gidilir?
Kars'taki eski Rus konsolosluğu, Türkiye'nin Kars ilinde yer alır. Kars şehir merkezine yakın konumda bulunur ve şehirdeki turistik yerler arasında yer alır. Eğer ziyaret etmek isterseniz, Kars'ın turistik bölgelerini keşfederken yerini bulabilirsiniz.
10) Ani Harabeleri
Hakkında;
Ermenice adıyla "Անի" ve Latince adıyla "Abnicum" olarak bilinen Ani, Kars şehrinin güneydoğusunda ve Arpaçay ilçesinde yer alan bir antik kenttir. Ani, Demir Çağı'ndan bu yana önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. İlk olarak Anadolu yerlileri olan Nairiler ve Urartuların egemenliği altına girmiştir. Daha sonra ise Ermeniler tarafından ele geçirilerek, 961-1045 yılları arasında Pakraduni Hanedanlığı'ndan Ermeni hükümdarlarının başkenti olmuştur. Ani aynı zamanda 11. ve 12. yüzyıla ait bazı İslam mimarisi eserlerine ev sahipliği yapmaktadır. UNESCO tarafından 2012 yılında Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen Ani, 2016 yılında ise resmi olarak Dünya Mirası olarak tescil edilmiştir.
Nasıl Gidilir?
Kars Ani Harabeleri, merkeze yaklaşık 45 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Ani Harabeleri'ne gitmenin en rahat yolu, Kars şehir merkezine ulaşıp navigasyon desteğiyle Ani ilçesine özel araçla gitmek. Alternatif olarak, Kars şehir merkezine toplu taşımayla gidebilir ve orada özel araç kiralayabilirsiniz. Özel araç bulunamadığında ise yine Kars merkezine toplu taşımayla gidip, buradan Ani Harabeleri'nin yakınındaki bir köyden geçen dolmuşları kullanabilirsiniz.