2000'leriin başında Hizbullah ve Hamas saldırılarının yoğun olduğu bi̇r dönemde temelleri atıldı.
Birinci İntifada (İsrail işgaline karşı Arap halkının baş kaldırması karakterini taşıyan ilk İntifada, 1987'de başladı.) taş ve molotof kokteyli kullanan Filistinli direnişçiler İkinci İntifada da İsrail'iin hava saldırılarına yanıt vermek için roketler kullandı.
2000-2005 yılları arasında devam eden İKinci İntifada sırasında Filistin tarafından gelen binlerce Kassam roketi, İsrail yönetimini kısa menzilli biir savunma sistemi geliştirmeye yöneltti.
ABD'nin finansman desteğiyle yürütülen projede ilk test atışı 2008 yılında gerçekleştirildi. 2011 yılında hizmete girdi.
DEMİR KUBBE NEDİR?
Demir Kubbe her türlü hava koşulunda çalışabilen hareketli bir savunma sistemi.
İsrail Savunma Bakanlığı bünyesindeki Rafael şirketince üretilen Demir Kubbe, asgari 4, azami 70 kilometre menzile sahip.
Sistem, yaklaşık 70 kilometre mesafeden atılan kısa menzilli roket, topçu mermisi ve havan atışını havada imha ederek durduruyor.
DEMİR KUBBE NASIL ÇALIŞIYOR?
Sistem esas olarak karşı taraftan fırlatılan roketin imhası prensibine dayanıyor. Radar, kontrol-komuta ünitesi ve füze fırlatıcıdan oluşan üç parçalı sistem, öncelikle karşı cepheden atılan roketi tespit ediyor.
Daha sonra gelişmiş bir yazılım ile roketin güzergahını ve düşeceği noktayı hesaplıyor ve bu bilgi doğrultusunda roketi zararsız hale getirmek üzere en yakın üniteden füze fırlatıyor.
Hamas'ın İsrail hava sahasına çok sayıda roket fırlatarak Demir Kubbe sistemini etkisiz hale getirmek amacıyla taktik geliştirdiği kaydediliyor.
DEMİR KUBBE NE KADAR ETKİLİ?
İsrailli yetkililer sistemin yüzde 70 ila 90 etkin olduğunu belirtiyor.
Sistemi geliştiren Rafael İleri Savunma Sistemleri firması ise Nisan 2021'de sistemin onuncu yılını değerledirdiği açıklamasında, son 10 yılda 2 bin 500'den fazla roketin zararsız hale getirildiğini ve başarı oranının yüzde 90 olduğunu kaydetti.
Hamas'ın son saldırısında, en büyük kenti Tel Aviv'e bazı roketlerin isabet ettiği görüldü.
"Iron dome" bataryası radar, komuta-kontrol merkezi ve her biri 20 adet tamir füzeli, 3 fırlatma rampasından oluşuyor. Üreticisi Demir Kubbe'nin 10 füzeden 8'ini imha edebildiğini belirtiyor.
Ancak geçen süre zarfında Filistinliler de roketlerini geliştirdi. Çelik borulardan üretilen Kassam roketlerinin yerini yüksek patlayıcılı savaş başlıkları taşıyan güdümlü füzeler aldı.
MALİYETİ NE KADAR?
Tek bir tamir füzesinin maliyeti 40 bin dolar. Bu sebeple Demir Kubbe dünyanın işletimi en pahalı hava savunma sistemleri arasında yer alıyor.
İSRAİL HANGİ ÜLKELERE DEMİR KUBBE SATTI?
Azerbaycan: Ermenistan'ın Rusya'dan aldığı savunma sistemine karşı 2016 yılında satın aldı.
Hindistan: 2012 yılından bu yana sistemi yakından takip eden Hindistan, sistemi satın almak için en son 2017'de 2 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı.
Romanya: 2018'de sistemi satın almak üzere anlaşma imzaladı.
