Göbeklitepe'den Harran Ovası'na Şanlıurfa Gezi Rehberi

Dünyanın en eski tapınağına ev sahipliği yapmasından dolayı tüm dünyanın ilgi odağında yer alan Şanlıurfa, tarihi ve doğal güzellikleriyle yerli ve yabancı turistleri ağırlıyor. “Peygamberler şehri” ve “kutsal şehir” gibi isimlerle anılan, bunun yanında Millî Mücadele dönemindeki başarıyla adına “Şanlı” eklenen Urfa, dolu dolu bir şehir turu isteyenler için ideal bir lokasyon. Bu doğrultuda sizin için Şanlıurfa gezisinde faydalanabileceğiniz bir rehber hazırladık. 

Önce rotanızı oluşturmanıza yardımcı olacak Şanlıurfa gezilecek yerler listesine bakalım, ardından “Urfa’da ne yenir?” sorusuna cevap verelim. 

Şanlıurfa'da Gezilecek Yerler Nelerdir?

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en yüksek nüfusa sahip şehirlerinden biri olan Şanlıurfa, binlerce yıllık geçmişinden kalan miraslarını günümüzde de korumaya devam ediyor. Şehir eski dönemlerde Asurlular, Medler, Persler (Ahamenişler), Makedonyalılar, Selevkoslar, Osroene Krallığı, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildi. Bu da Şanlıurfa’ya farklı dönemlere ait eşsiz tarihi eserler bıraktı. 

Şehrin tarihini de göz önünde bulundurduğumuzda Şanlıurfa’da gezilecek yerlerin başında Göbeklitepe ve Harran Ovası geliyor. Medeniyetler tarihinde çok önemli yer tutan bu iki lokasyon dışında şehrin birçok noktasında da tarihsel dokuyu taşıyan yapılar bulunuyor. Şimdi, Şanlıurfa’nın tarihi ve kültürel duraklarına yakından bakalım. 

Göbeklitepe: Tarihin Sıfır Noktası

Urfa’da gezilecek yerler listenizin ilk sırasında yer alması gereken Göbeklitepe, dünyanın şu ana kadar bilinen en eski tarihi yapısı olma özelliğine sahip. Bu özelliği nedeniyle “tarihin sıfır noktası” olarak anılan Göbeklitepe, Neolitik Çağ (Cilalı Taş Devri) döneminden kalma arkeolojik bir sit alanı olarak ziyaret edilebiliyor. MÖ 9600–9500 yıllarından kalma olduğu düşünülen yapı, Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesinin Örencik Köyü yakınlarında bulunuyor. Göbeklitepe-Şanlıurfa arası ise 18 kilometre. 

Garenta Şanlıurfa araç kiralama fırsatlarından faydalanarak kiralayacağınız bir araç ile kolayca ulaşabileceğiniz Göbeklitepe’de megalitlerden oluşan dairesel bir yapı mevcut. Bu yapı, araları taş duvarlarla örülmüş ve yuvarlak bir planla dizilmiş 10 - 12 adet T biçimindeki taş sütundan oluşuyor. Yapının merkezinde ise diğerlerinden daha büyük iki dikili taş bulunuyor. Bu iki büyük taşın üzerinde ise oyma ve kabartma gibi yöntemlerle yapılmış insan, el, ayak ve çeşitli hayvan figürleri ile soyut semboller yer alıyor. 

Taşların üzerindeki motifler ve boğa, yılan, tilki, yaban domuzu, akbaba ve ördek gibi hayvanlar ile bir hikaye anlatıldığı düşünülüyor. Bu oyma ve kabartmaların yanı sıra Göbeklitepe’nin yapısından çıkarılan mesajlar doğrultusunda burası bir yerleşim yeri olarak değil, tapınak tarzı bir yapı olarak tanımlanıyor. Tüm bu özellikler ve tarihi açıdan öneminden dolayı Göbeklitepe; 2011 yılında geçici, 2018 yılında ise kalıcı olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklendi. 

Harran Ovası: Medeniyetlerin Kavşağı

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan bir diğer değerimiz Harran Ovası’nı da Urfa gezilecek yerler listemizin tepesine yazıyoruz. Harran Ovası, tarihi izlerini günümüzde de koruduğu için bir çeşit açık hava müzesi gibi. Yukarı Mezopotamya bölgesinin en önemli noktalarından biri olan Harran Ovası, şehrin güneydoğusundan başlayıp Suriye sınırına kadar uzanıyor. Harran ilçesinin merkezinin de yer aldığı Harran Ovası, Şanlıurfa’ya 46 kilometrelik bir uzaklıkta. 

Toprağının çok verimli olmasıyla bilinen Harran Ovası, arkeolojik kalıntıları ve sembolik evleriyle de turistleri çekiyor. Konik şekilli evleriyle dikkat çeken bölgenin sınırları içerisinde Arkeoloji Parkı ve Harran Üniversitesi de yer alıyor. 

Birçok kuş türünün uğrak noktası olan Harran Ovası, kuş gözlemi için ideal bir lokasyon olarak kabul ediliyor. Harran Ovası’nı gezdikten sonra kendinize gün batımını izleyecek bir nokta bulabilir ve bu mistik bölgenin tadını çıkarabilirsiniz. 

Şanlıurfa’da Diğer Tarihi ve Kültürel Duraklar

Göbeklitepe ve Harran Ovası turlarının ardından şehrin tadını çıkarmaya devam etmek için listemizin devamına göz atabilirsiniz. İşte, Şanlıurfa’da görülmesi gereken tarihi yerler:

• Harran Ören Yeri

• Harran Kümbet Evleri

• Harran Kalesi

• Şanlıurfa Tarihi Kapalıçarşı

• Şuayb Antik Kenti

• Soğmatar Antik Kenti

• Şanlıurfa Kalesi

• Gümrük Hanı

• Han El Barur Kervansarayı

• Bakırcılar Çarşısı

• Sipahi Pazarı

• Germuş Kilisesi

• Reji Kilisesi

• Selahaddin Eyyubi Camii (Aziz Johannes Prodromos Addai Kilisesi)

• Fırfırlı Camii (On İki Havari Kilisesi-Aziz Havariler Kilisesi)

• Halil-Ül Rahman Camii

• Mevlid-i Halil Camii ve Mağarası

• Eski Ömeriye Camii

• Dabakhane Camii

• Rızvaniye Camii

• Birecik

• Halfeti

Şanlıurfa'nın Doğal Güzellikleri

Şanlıurfa, tarihi kadar doğasını da korumayı başarmış bir şehir. Burada gezerken her an bir doğal güzelliğe denk gelebilir, rotanızı farklı bir yöne çevirebilirsiniz. Vadi, göl, şelale, mağara ve çeşitli parkları ziyaret ederek doğanın tadını çıkarabilir; Urfa turunu renklendirebilirsiniz. Şanlıurfa’nın doğal güzellikleri için hazırladığımız liste ise şöyle:

• Balıklıgöl

• Aynzeliha Gölü

• Tektek Dağları Milli Parkı

• Bazda Mağaraları

• Kızılkoyun Mağaraları

• Fırat Nehri

• Takoran Vadisi

• Ayn Zeliha Gölü

• Atatürk Barajı

• Gölpınar Tabiat Parkı

• Karaköprü Mesire Alanı

Şanlıurfa'da Ne Yenir?

Söz konusu ülkemizin doğusundaki bir şehir olduğunda yemeklerden bahsetmemek olmaz. Doğu lezzetlerinin en doyurucu örneklerini bulabileceğiniz Şanlıurfa mutfağı ile şehir turuna mola verdiğinizde tanışabilirsiniz. Çünkü şehrin her noktasında yöresel yemekler yiyebileceğiniz mekanlar bulabilirsiniz. Bu mekanlarda tercih edebileceğiniz Urfa yemeklerinden bazılarını ise şöyle sıralayabiliriz:

• Urfa kebabı

• Lahmacun

• Çiğ köfte

• Arap lebeni

• Şabut balığı

• İsot çömleği

• Patlıcan kebabı

• Duvaklı pilav

• Borani çorbası

• Keme kebabı

• Haşhaş kebabı

• Ciğer kebabı

• Bostana

• Şıllık tatlısı

• Billuriye