Bağırsak sağlığı ile zihinsel sağlık arasındaki ilişkiyi temel alan GAPS diyeti, özellikle otizm, DEHB, depresyon ve sindirim sorunları yaşayan bireylerde umut vadediyor. “Gut and Psychology Syndrome” (Bağırsak ve Psikoloji Sendromu) teriminden adını alan GAPS diyeti, bağırsak florasını iyileştirerek hem fiziksel hem de zihinsel iyilik halini desteklemeyi hedefliyor.
GAPS diyeti, İngiliz nörolog Dr. Natasha Campbell-McBride tarafından geliştirildi. Temel amacı, bağırsak mikrobiyotasını dengeleyerek zararlı bakterilerin etkisini azaltmak ve faydalı bakterilerin çoğalmasını desteklemek.
GAPS Diyeti Nasıl Uygulanıyor? Üç Aşamalı Beslenme Sistemi
GAPS diyeti, giriş, tam diyet ve çıkış olmak üzere üç temel aşamadan oluşuyor. Giriş diyeti bağırsak astarını iyileştirmek için altı farklı kademede uygulanıyor. Her aşamada sindirimi kolaylaştıran ve bağırsağı onaran besinler kademeli olarak ekleniyor. Bu süreçte kemik suyu, pişmiş sebzeler, fermente sıvılar, yumurta sarısı ve sağlıklı yağlar ön planda tutuluyor.
Tam GAPS diyetine geçişle birlikte gıda çeşitliliği artıyor. Bu aşama, bireyin günlük yaşamına daha fazla doğal ve besleyici gıdanın dahil edilmesini sağlıyor. Diyetin son aşaması olan çıkış ise, vücudu dengeli bir beslenme düzenine yavaşça alıştırmayı amaçlıyor.
GAPS Diyetinin Faydaları Neler?
Uzmanlara göre GAPS diyeti yalnızca sindirim sistemine değil, aynı zamanda bağışıklık sistemi ve nörolojik sağlık üzerinde de olumlu etkiler yaratıyor. Diyetin potansiyel faydaları şöyle sıralanıyor:
Bağırsak mikrobiyotasını dengeler
Bağışıklık sistemini güçlendirir
Kronik iltihaplanmayı azaltır
Zihinsel sağlık sorunlarının belirtilerini hafifletir
Sindirim sistemi problemlerini iyileştirir
GAPS diyeti, fermente gıdalar ve kemik suyu gibi besinlerle bağırsak duvarını güçlendirerek "sızıntılı bağırsak sendromu" gibi sorunların da önüne geçmeyi amaçlıyor.
Tüketilmesi ve Kaçınılması Gereken Gıdalar
GAPS diyetinde kemik suyu, fermente gıdalar, doğal yağlar, serbest gezen hayvan eti, pişmiş sebzeler ve yumurta tüketilmesi öneriliyor. Öte yandan, glüten içeren tahıllar, şeker, nişastalı sebzeler, işlenmiş gıdalar, yapay tatlandırıcılar ve bazı bitkisel yağlar kesinlikle diyetten çıkarılıyor.
Uzmanlar Uyarıyor: Herkes İçin Uygun Değil
GAPS diyeti birçok sağlık sorununun semptomlarını hafifletmede fayda sağlayabilir. Ancak, çok kısıtlayıcı yapısı nedeniyle uzun süreli uygulamalarda besin eksikliklerine yol açabilir. Özellikle çocuklar, hamileler, emziren anneler ve kronik hastalığı olan bireyler için bu diyetin mutlaka bir sağlık uzmanı gözetiminde uygulanması gerekiyor.
Diyet sırasında yaşanabilecek baş ağrısı, halsizlik, sindirim sorunları gibi yan etkiler, sürecin dikkatli takibini gerektiriyor.
GAPS Diyeti Hakkında Merak Edilenler
GAPS ne demek?
Bağırsak ve zihinsel sağlık ilişkisini temel alan “Gut and Psychology Syndrome”un kısaltmasıdır.
Ne kadar sürer?
Genellikle 1,5 ila 2 yıl sürebilen bu diyetin süresi bireyin sağlık durumuna göre değişebilir.
Yumurta tüketilir mi?
Kaliteli kaynaklardan gelen yumurtalar, özellikle giriş aşamasında sarısı şeklinde tüketilebilir.
1. aşama ne kadar sürer?
Bireyin bağırsak iyileşme sürecine bağlı olarak birkaç gün ila birkaç hafta arasında değişebilir.
GAPS diyeti, modern beslenme alışkanlıklarının yol açtığı birçok sağlık sorununa karşı doğal bir çözüm yolu sunarken, uygulamanın uzman rehberliğinde yapılması büyük önem taşıyor.
