Erzurum-Kars karayolunun güney kısmında, 2390 metre yükseklikte bir tepe üzerinde bulunan Ağzıaçık Tabyası, Osmanlı döneminin önemli askeri yapılarından biri olarak dikkat çekiyor. II. Abdülhamit döneminde, 1884-1896 yılları arasında Şahap Paşa'nın hazırladığı projeye göre inşa edilen bu tabya, bölgenin askeri stratejisinde kritik bir rol oynamıştır.
Hamam Deresi tarafından gerçekleştirilebilecek saldırıları püskürtmek ve düşmanın İlave ve Uzunahmet Tabyalarını aşma ihtimaline karşı durdurmak amacıyla oluşturulan Ağzıaçık Tabyası, askeri mühendisliğin önemli örneklerinden biridir. Tabya, giriş binası, asıl tabya, topçu odaları ve pusu odaları olmak üzere farklı bölümlerden oluşmakta olup, etrafını çevreleyen hendek ve beş adet pusu odası ile korunmaya çalışılmıştır.
Erzurum Valiliği'nin tarihi ve kültürel mirasın korunması konusundaki çalışmaları kapsamında, Ağzıaçık Tabyası'nın restorasyonu ve korunması ön planda tutulmaktadır. Bu önemli yapı, hem bölgenin askeri tarihini anlamak hem de kültürel mirası yaşatmak adına ziyaretçilere açılmaktadır.
