Uzun yaz tatilinin ardından okullar açıldı. Bu dönemde çocukların okula dönüş sürecine adapte olmaları bazen zorlayıcı olabiliyor. Tatil boyunca daha rahat bir yaşam düzenine alışan çocuklar, okulun başladığı ilk günlerde duygusal ve fiziksel uyum süreci sorunları yaşayabiliyor. Atılacak bazı basit adımlarla, bu süreci hem çocuklar hem de ebeveynler için daha sorunsuz geçirmek mümkün.
Duygusal ve Fiziksel Tepkiler Gösterebilirler
Okula adaptasyon sürecinde çocukların davranışlarının, yaşlarına, kişiliklerine ve daha önceki deneyimlerine göre değişiklik gösterebileceğine dikkat çeken LifeClub Sağlık Hizmetleri’nden Uzm. Klinik Psikolog Cansu Karaman, konuyla ilgili şunları söyledi: “Okula adaptasyon sürecinde çocuklarda çeşitli belirtiler gözlemlenebilir. Çocuklar, okula dönmenin getirdiği değişikliklere uyum sağlamaya çalışırken hem duygusal hem de fiziksel tepkiler gösterebilirler. Öncelikle, çocuklar okula dönüşte kaygı, endişe ve huzursuzluk hissi yaşayabilirler. Bu duygusal durumlar, ağlama nöbetleri, huzursuzluk veya sinirlilik şeklinde kendini gösterebilir. Çocuğun okul hakkında konuşurken veya okula gitmek istemediğinde belirgin bir endişe hali sergilemesi bu tür belirtilerdendir.
Bazı fiziksel belirtiler de görülebilir. Çocuklar; mide ağrısı, baş ağrısı, yorgunluk veya iştah değişiklikleri gibi fiziksel rahatsızlıklar yaşayabilirler. Bu tür fiziksel belirtiler, stresin bir sonucu olarak ortaya çıkar.
Davranışsal değişiklikler de sıklıkla görülür. Çocuklar, okulda yaşadıkları stres nedeniyle davranış sorunları gösterebilirler. Bu durum, evde daha fazla inatçılık, sinirlilik veya uyumsuzluk şeklinde ortaya çıkabilir. Ayrıca, sosyal çekilme veya arkadaşlarla olan ilişkilerde zorluklar da yaşanabilir.
Akademik açıdan ise çocuklar derslere uyum sağlamakta zorlanabilir ve performanslarında düşüş yaşanabilir. Ev ödevlerini yapmakta isteksizlik veya dikkat eksikliği gibi durumlar gözlemlenebilir. Bazı çocuklar, okula gitme konusunda direnç gösterirler veya okula gitmek istemedikleri için evde kalma eğiliminde olabilirler. Bu tür bir direnç, okul hakkında olumsuz düşüncelerden kaynaklanabilir ve çocukların adaptasyon sürecindeki kaygılarını yansıtabilir.
Yeni bir başlangıç, arkadaşlarla tanışma ve öğrenme fırsatları çocukları heyecanlandırabilir. Bazı çocuklar, yeni arkadaşlarla tanışma ve sosyal etkileşimlerde bulunma konusunda çekingen olabilirler. Sessiz kalma, geri çekilme veya yeni arkadaş edinmekte zorlanma gözlemlenebilir. İlk kez ebeveynlerinden ayrılan çocukların hissettiği birtakım kaygılar doğal ve normaldir. Ebeveynden ayrılmaya yönelik yaşanan bir miktar kaygı kabul edilebilir düzeydedir. Ancak bu noktada ebeveynlerin tutum ve davranışları önemli bir yere sahiptir. Tüm bu belirtiler, çocuğun okula uyum sürecindeki zorluklarını ve yaşadığı stresi ifade eder.”
Süreci Kolay Atlatmak İçin Neler Yapılmalı?
Ebeveynlere düşen sorumlulukların, çocuğun okula adaptasyon sürecini kolaylaştıracağının altını çizen LifeClub’ın Uzm. Klinik Psikoloğu Cansu Karaman, yapılması gerekenleri 5 maddede sıraladı:
1. Çocukla İletişim Kurulmalı
Öncelikle çocuğunuzun hissettiği endişeyi anlamak ve bu duygulara empati göstermek, onun rahatlamasına yardımcı olacaktır. Çocuğunuzla düzenli olarak okul deneyimleri hakkında konuşarak yaşadığı duyguları paylaşmasına yardımcı olun. Öğretmenlerle düzenli iletişim kurarak çocuğunuzun okul yaşamı hakkında bilgi alarak gerektiğinde destek isteyin. Her çocuğun uyum süreci farklıdır ve zaman alabilir. Çocuğunuzun ihtiyaçlarına göre esnek ve destekleyici bir yaklaşım benimsemek, bu süreci daha olumlu hale bir getirecektir.
2. Çocuğa Kulak Verilmeli
Çocuğunuzun duygularını ve endişelerini dinleyin. Onlara kendilerini ifade etme fırsatı verin ve hislerini önemseyin. Okul hakkında olumlu ve destekleyici bir dil kullanarak konuşmaya çalışın. Çocuğunuza okulda neler yapacağı hakkında bilgi verin ve merak ettikleri konular hakkında açıkça konuşun. Okul dönemi için mutlaka bir rutin oluşturun. Uykudan uyanmaya, kahvaltı yapmaya ve ödev yapmaya kadar detaylı ve düzenli hazırlanmış bir program, çocuğun güven duygusunu artıracaktır.
3. Okul Hazırlıkları Önceden Yapılmalı
Çocuğunuzun okul kıyafetlerini ve okul malzemelerini önceden hazırlamak, okula dönüşü daha az stresli hale getirir. Çocuğunuzun yaşadığı zorlukları ve hissettiklerini anladığınızı gösterin. Rahatlamasına yardımcı olacak aktiviteler planlayın. Örneğin; oyun oynama, birlikte yürüyüş yapma ya da hobilerine zaman ayırma çocukların rahatlamasına yardımcı olabilir.
4. Ev Ödevlerinde Zaman Planı Yapılmalı
Çocuğunuzun ev ödevlerine zamanında başlaması ve yapması konusunda ona destek olun. Gerektiğinde öğretmenlerinden ek destek veya kaynak talep edin. Evde uygun bir çalışma ortamı oluşturun. Sessiz ve düzenli bir alan, çocuğunuzun daha verimli çalışmasına yardımcı olur.
5. Beslenme ve Uykuya Önem Verilmeli
Dengeli beslenme ve yeterli uyku, çocuğun okul performansını ve genel sağlığını olumlu etkiler. Düzenli bir uyku programı ve sağlıklı yemek alışkanlıkları oluşturun. Her çocuğun bireysel ihtiyaçları farklı olduğundan, bu önerileri çocuğunuzun özel durumuna göre uyarlamaya özen gösterin.