Dr. Ali Rıza SAKLI
Yerel seçimler öncesinde bulunduğumuz bu dönemde, halkın kararlara en üst düzeyde katılımını sağlayan yönetişimi gündeme getirmenin zamanıdır. Karşılıklı yönetim anlamına gelen yönetişim, ilçenin önemli kararlarını halka sormayı gerektirmektedir.
Türkiye’de belediyelerin giriştiği en önemli yönetişim uygulamalarından biri; Boğaz’da çalışacak vapur seçimini İstanbul halkına yaptırmak olmuştur. Eminönü gibi bazı merkezlerde sandık kurularak gelip geçen herkesin oy vermesine imkân tanınmıştır.
Uzmanlar tarafından belirlenen üç vapur tipinin fotoğrafları ve özellikleri panolarla halka gösterilmiş ve bunlardan birini seçmeleri istenmiştir. Sonuçta halkın seçtiği vapur İstanbul Boğazında hizmet sunmaya devam etmektedir.
Ankara Belediyesi’nin Kızılay’ın yayalaştırılması için bir yönetişim oylaması yaptırdığını hatırlıyorum. Yurt dışında belediyelerin giderek daha fazla yönetişim oylamaları yaptırdığı bilinmektedir, ama ülkemizde bu eğilim zayıflamıştır.
Belediyelerin, halkın kendi hayatını ve konforunu etkileyen önemli konuları halka sorması ve aldığı sonucu uygulamaya koyması aynı zamanda demokratik bir uygulamadır. Şehrin ortak konuları şehir halkına sorulabileceği gibi, her mahallenin özel konuları da mahalle halkına oylattırılabilir.
Çayeli’nin özel konularına gelirsek, mevcut kaymakamlık hizmet binasının yıkılmasıyla birlikte, yeni binanın nerede inşa edileceği ile ilgili bir tartışma başlamıştır. Mevcut yaklaşım, kaymakamlığın eski yerinde inşa edilmesi yönünde iken, şehirde burasının meydan haline getirilmesi tartışmalarına rastlanmaktadır. Bu durumda kaymakamlığın başka bir yere inşa edilmesi gündeme gelecektir.
Kaymakamlığın mevcut yerinde mi yoksa başka bir yerde mi inşa edileceği, iki seçenekli bir oylama ile halka sorulabilir. Yahut daha kapsamlı projeler yapılabilir ve o projeler oylattırılabilir.
Otogar’ın yerinden kaldırılması ve Devlet Hastanesi’nin orada inşa edilmesi konuşulmaktadır. Demek ki; kaymakamlık, hastane, otogar ve meydan gibi şehrin ihtiyaçları ve bu ihtiyaçların karşılanabileceği mekânlar arasında birkaç farklı proje geliştirilebilir ve bunlardan hangisinin uygulanacağı halka sorulabilir.
Yönetişim oylamaları, İlçe Seçim Kurulu’nun yönettiği seçmen listesine dayalı oylamalar değildir. Bu oylamalara katılanlar gibi katılmayanlar da bir tercihte bulunmuş olmaktadırlar. Dolayısıyla, konuya önem veren herkesin oy verebileceği, herkesin katılımına açık genelde belediye kontrolünde oylamalardır bunlar.
Kararları yönetenler ve yönetilenlerin birlikte almalarını içeren, karşılıklı yönetim anlamına gelen yönetişim, yerel yönetimler için çok yararlı bir uygulamadır. Demokratik katılımı sağlayan, toplumun kendisiyle ilgili kararları kendisinin vermesini sağlayan yönetişimin Çayeli’ne önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.