20’lik Diş (Yirmilik Diş) Nedir?
Çenenin en arkasında görülen, ergenliğin son dönemleri olan 17-25 yaşları arasında üçüncü büyük azı dişi olarak yarım veya tam gömülü şekilde toplamda 4 adet çıkan dişler 20'lik dişlerdir. Alt ve üst çenede ikişer adet olmak üzere toplam dört adet 20 yaş dişi gözlenir.
Bazı kişilerde daha fazla sayıda 20 yaş dişi varlığı da gözlenebilir. 20 yaş dişleri sıklıkla çene kemiğinde yer almak için yeterli yer bulamayarak gömülü kalabilirler veya ağız içine sürseler bile öndeki dişlere baskı yapabilirler. Bu durum ağız içinde ağrı ve enfeksiyona sebep olabilir. Bu durum 20'lik diş ağrısı olarak tanımlanır. 20'lik diş ağrısı, dişin konumlandığı yere veya gömülü olup olmadığına bağlı olarak rahatsız edici bir ağrı meydana getirebilir. Bu ağrılarda genellikle dişin çekilmesi önerilir ancak her 20'lik diş çekilecek diye bir kural yoktur.
20'lik dişler yanlış hizalandığında, yatay olarak konumlannması söz konusu olabilir, ikinci azı dişlerine doğru veya onlardan uzağa açılı olabilir, kimi zaman ise içe veya dışa doğru açılı bir şekilde görülebilir. Yirmi yaş dişlerinin kötü hizalanması, bitişik dişleri, çene kemiğini veya sinirleri sıkıştırabildiği gibi hasar da oluşturabilir.
20’lik Diş (Yirmilik Diş) Nerede Çıkar?
20’lik dişler hem alt hem de üst çenede, sağ ve sol en geride olmak üzere dört tane oluşur. Bazı durumlarda bu sayının daha da arttığı gözlenebilir. 20'lik diş ağızdaki varlığı bazen hiçbir şekilde belli etmezken bazen de 20'lik diş ağrısıyla kendini gösterebilir. Çıktığı zaman ağrılı ve yanlış konumlanmış şekilde çıktığında dişin çekilmesi sağlıklı kabul edilir her 20'lik diş de çekilmez. Herhangi bir belirti göstermeden dişin ağızda konumlandığı görülür.
20’lik Diş (Yirmilik Diş) Belirtileri Nelerdir?
20’lik dişin en yaygın ilk belirtisi 20'lik dişin çıktığı bölgedeki ağrıdır. Bu ağrı kimi zaman şiddetli bazı vakalarda hafif bir şekilde meydana gelebilir. Ayrıca diş etinde kızarıklık, şişlik, lenflerde hassasiyet, ağzı açarken kısıtlılık ve konuşma zorluğu da 20'lik diş belirtileri arasında yer alır.
20'lik diş belirtileri şu şekildedir:
- Dişin çıktığı bölgede şiddetli veya hafif ağrı
- Diş etinde kızarıklık ve iltihap
- Şişlik
- Diş etinde akıntı
- Lenflerde hassasiyet
- Ağzı açarken kısıtlılık
- Konuşma veya yutma güçlüğü
kimi durumlarda herhangi bir belirti vermeden sessizce ağız içindeki yerini alabilirler. Kimi durumlarda çenedeki yer yetersizliğine bağlı olarak sürmeye çalışırken ilgili bölgedeki diş etinde kızarıklık, şişlik, lenf hassasiyeti, ağrı veya ağız açmada kısıtlılığa sebep olabilirler.
20’lik Diş (Yirmilik Diş) Nasıl Yapılır?
20’lik diş çekiminin nasıl olacağı dişin pozisyonuna göre belirlenir. Tamamen sürmüş ağız içinde yer alan bir 20 yaş dişi herhangi bir diş çekiminde olduğu gibi standart bir biçimde çekilir. Bazı durumlarda ise 20 yaş dişleri yarı gömülü de dediğimiz mukoza retansiyonlu bir pozisyonda yer alır. Mukoza retansiyonu varlığında çekim işlemi öncesi dişetinde bir kesi yapılması ve çekimin ardından dikiş atılması gerekebilmektedir. Bir diğer durum ise dişin tam gömülü (kemik retansiyonlu) olmasıdır. Böyle bir durumda ise diş etine kesi yapılmasını takiben dişin çevresinde bulunan kemikten de bir miktar uzaklaştırılması ve ardından dikiş atılması gerekebilir.
20’lik Diş (Yirmilik Diş) Ameliyatı Nasıl Yapılır?
20’lik diş ameliyatı, dişin kemik içerisinde gömülü kaldığı veya tam çıkamadığı durumlarda gerekir. Böyle bir durum varlığında işlem yapılacak bölgenin lokal anestezi ile uyuşturulmasını takiben dişe ulaşımın sağlanması için diş etinde bir kesi yapılır. Ardından dişin pozisyonuna göre dişi çevreleyen kemiğin uzaklaştırılması veya dişin bir kaç parçaya ayrılması gerekebilir. Bu işlemlerin ardından kesi yapılan bölgeye dikiş atılması ile ameliyat sonlanır.
20’lik Diş (Yirmilik Diş) Çekimi Sonrası Yaşananlar
20'lik dişler çekildikten sonra, iyileşme hızı çekimin zorluk derecesine (tam sürmüş bir dişin basit çekimi ile çene kemiğine gömülü bir dişin çekimi) bağlıdır.
20'lik diş çekimi sonrasındaki ilk 24 saat içinde;
- Diş çekiminden sonra birkaç saat boyunca kanama görülme ihtimali vardır. Bunu kontrol etmek için boş diş yuvasının üzerine temiz ve nemli bir gazlı bez parçası yerleştirin ve sıkıca ısırın. Yaklaşık 45 dakika boyunca sürekli baskı uygulamanız önerilir. Nemlendirilmiş bir çay poşeti de etkili bir alternatiftir olabilir. Çaydaki tanik asit kan pıhtılarının iyileşmesine yardımcı olur. Küçük bir kanama devam ederse bu işlemi tekrarlayın; şiddetli kanama devam ederse diş hekiminize veya ağız cerrahınıza başvurarak tıbbi olarak yardım alın. Çünkü kanamanın geçmemesi ve şiddetlenmesi dişe zarar verebilir.
- Diş çekiminden sonra 24 saat boyunca çalkalamaktan veya tükürmekle birlikte "emme" hareketlerinden kaçının. Bu aktiviteler pıhtıyı yerinden oynatarak kuru yuvanın gelişmesine yol açabilir.
- Dişin çekildiği bölgede yüz şişmesi görülmesi de olasıdır. Şişliği en aza indirmek için, yüzün o bölgesine bir bezle sarılmış bir buz parçası koyun ve bunu 10 dakika açık, ardından 20 dakika kapalı olacak şekilde planlayın. Bu ilk 24 saatlik süre boyunca gerektiği kadar tekrarlayın. Ancak bu uygulama önerileri alternatif bir çözüm olarak geçerlidir. Tüm bunların sağlıklı bir şekilde dişe etki etmesi için doktorun tavsiye ve yönlendirmelerine uymak şarttır.
- Diş hekiminin reçete ettiği ağrı kesici ilaçlar alabilirsiniz.
- Diş çekiminden önce (çekilecek yirmi yaş dişinin çevresinde herhangi bir aktif enfeksiyonu tedavi etmek için) reçete edilmiş olabilecek antibiyotikler, doktor onay verirse reçetenin tamamı bitene kadar alınmaya devam edilebilir.
- Anesteziden kaynaklanan tüm uyuşukluk geçene kadar yiyecekler sıvı bir diyetle sınırlandırılmalıdır. Birkaç gün boyunca yumuşak yiyecekler tüketilmeli, ilaç kullanılıyorsa alkolden uzak durulmalıdır.
- Diş fırçalama konusunda ise doktordan onay alarak hareket edin.
20'lik Diş Ağrısı Nasıl Geçer?
20'lik dişin şiddetli ağrıdığı durumlarda öncelikle doktora gitmek gerekir. Özellikle şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık ve iltihap belirtileri varsa tıbbi müdahale şarttır. Çok şiddetli olmayan durumlarda ise ağrının olduğu bölgeye buz kompresi uygulanabilir, tuzlu su ile gargara yapılabilir ve reçetesiz ağrı kesiciler kullanılabilir. Bitkisel yağların 20'lik diş ağrısına iyi geldiği ile ilgili bilimsel bir kesinlik yoktur.
20’lik Diş Hakkında Sık Sorulan Sorular
20'lik diş kaç yaşında çıkar?
20'lik dişin çıkma yaşı 17-25 yaş aralığı olup bu dönem ergenliğin son dönemi olarak kabul edilir. Bu dönemde ağzın en arka üst ve alt tarafında toplam dört tane 20'lik diş çıkar.
20’lik diş çekilmezse ne olur?
20’lik dişler ağzın en gerisinde yer alan ve en son çıkan dişlerdir. Çene kemiğinde bu dişlerin çıkabilmesi için yeterli alan bulunmayabilir. Böyle bir durumda 20 yaş dişinin tam olarak çıkamaması, önündeki dişe baskı uygulamasına veya önündeki diş ile arasında temizlenemeyen bir alan oluşmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda 20 yaş dişinin veya önünde yer alan dişin çürümesi veya diş eti problemleri gözlenebilir. İlgili bölgedeki dişlerde ve çevre dokularda hassasiyet, ağrı, şişlik, lenf hassasiyeti görülebilir. Ayrıca bu şikayetlerin antibiyotik kullanılarak baskılanması ileride aynı şikayetlerin şiddetlenerek tekrar ortaya çıkmasına sebep olabilir ve antibiyotiğin her zaman bu şikayetleri geçiremeyeceği unutulmamalıdır.
20’lik diş ağrı yapar mı?
20 yaş dişlerinin ağrı yapması birkaç durumda gözlenebilir. Eğer çene kemiğinde dişin sürmesi için yeterli bir alan yoksa veya öndeki dişe baskı yapacak pozisyonda ise ağrı yapması muhtemeldir. Bunun dışında temizliğinin zor bir bölge olması da bu dişlerde çürük veya diş etinde enfeksiyon görülebilmesini kolaylaştırır. Bu gibi durumlar 20 yaş dişinin ağrı yapmasına sebep olur.
Ameliyatsız 20’lik diş çekimi yapılabilir mi?
20’lik dişin çekiminin ameliyat ile olup olmayacağı tamamen dişin çene kemiği ile olan pozisyonuna bağlıdır. Eğer çene kemiğinde tamamen sürmüş bir 20 yaş dişiyse bu durumda ameliyata çoğunlukla gerek yoktur. Ancak dişin yarı gömülü veya tam gömülü olması ameliyat gereksinimini ortaya çıkarabilir.
20 yaş dişi çekilmeli mi?
20 yaş dişlerinin her durumda çekimine gerek yoktur. Kimi kişilerde bu dişler herhangi bir ağrıya sebebiyet vermeden çıkarlar ve çiğnemede işlev görürler. Böyle bir durumda dişin çekimi şart değildir. Ancak çürük veya diş eti enfeksiyonu varlığı, 20’lik dişin öndeki dişe baskı uygulaması veya ilgili bölgede enfeksiyona sebep olması durumlarında çekim işlemi gerekebilmektedir.
Gömülü olan 20'lik diş nasıl tespit edilir?
Gömülü olan 20 yaş dişleri hastadan alınan radyografilerle tespit edilebilir. Bu tespit sayesinde ileride sorun oluşturabilecek bir 20 yaş dişi önceden teşhis edilebilir ve buna göre tedavi planı oluşturulabilir.
20’lik diş ağrısı nerelere vurur?
20 yaş diş ağrısı çoğunlukla ilgili bölgedeki diğer dişlere yayılabilir. Bunun dışında kulak ağrısı ile karışması da sıklıkla gözlenmektedir. Yine yutkunmada güçlüğe sebep olan boğazda var olan ağrılarda da 20 yaş dişi ağrısı göz önünde bulundurulmalıdır.
20’lik diş çekimi acı verir mi?
Diş çekimleri sırasında her ne kadar acı olmasından tedirgin olunsa da güçlü lokal anestezi maddelerin kullanımı ile işlem sırasında ağrı veya acı duyulması önlenmektedir.
20’lik dişlerin faydası var mıdır?
20’lik dişler çene kemiğinde yeterli yerin mevcut olması durumunda ağızda yer alan diğer dişler gibi sorunsuz bir şekilde çıkarak çiğneme işlemine fayda sağlayabilmektedir. Ancak yeterli boşluk olmaması nedeniyle gömülü kalan veya öndeki dişe baskı uygulayacak bir pozisyonda olan bir 20’lik dişin fayda sağlaması mümkün olmayacaktır.